Pracht en Praal

Erfurt, juli 2011. Nikon D700; AF-S Nikkor 24-70 mm f/2.8 G ED IF; 35 mm; f/5; 1/1000 sec; ISO 400

Ik denk dat Maarten Luther o.a. te hoop liep tegen dit soort kathedralen. Toen hij zijn stellingen tegen de deur van de Slotkapel in Wittenberg spijkerde was dat bedoeld als aanklacht tegen de aflaathandel. Die aflaathandel verschafte de gelovigen een plekje in de hemel, of een versnelde reis door het vagevuur, afhankelijk van hoeveel je betaalde. Maar de aflaathandel was ook bedoeld om de kerk de nodige middelen te verschaffen om de kathedralen te onderhouden. Wat hem het meest stak was dat er een extra aflaat was ingesteld, een Jubileumaflaat, voor de bekostiging van de nieuwe Sint Pieter in Rome. Een schande in zijn ogen.

Dat was het begin van de Reformatie die vandaag herdenken.

Augustinerklooster

Erfurt, juli 2011. Nikon D700; AF-S Nikkor 24-70 mm f/2.8 G ED IF; 24 mm; f/5; 1/320 sec; ISO 400

Maarten Luther begon zijn carrière in het Augustienerklooster in Erfurt. Hij studeerde aanvankelijk rechten.  Zeer tegen de zin van zijn vader trad hij echter in in het klooster nadat hij tijdens een hevig onweer, waarbij hij voor zijn leven vreesde, had beloofd: als ik hier levend uitkom wordt ik monnik. Aldus geschiedde.

Soli Deo Gloria

Wartburg, juli 2011. Nikon D700; AF-S Nikkor 24-70 mm f/2.8 G ED IF; 40 mm; f/5; 1/50 sec; ISO 1600

Het is vandaag Hervormingsdag, de dag waarop we herdenken dat Maarten Luther zijn 95 stellingen tegen het kerkelijk gezag van Rome aan de deur van het kerk in Wittenberg spijkerde. Soli Deo Gloria! Daarmee begon de periode van het protestantisme, volgend jaar 500 jaar geleden.

Vandaag begint daarom ook het Lutherjaar. Het is de bedoeling dat daar wereldwijd het komend jaar aandacht aan wordt besteed. Want zo legde Trouw gisteren in een speciale bijlage uit: "Maarten Luther veranderde de wereld. Zijn ideeën hebben tot op de dag van vandaag invloed. De Reformatie was, zouden wij nu zeggen, een totaalconcept."

Rostbratwurst

Soms mag je jezelf best wel eens verwennen.

En nu ga ik met u niet de discussie aan of je dat met "Rostbratwurst" moet doen. Ik ga ook niet in op opmerkingen dat mijn lijf dat eigenlijk niet echt nodig heeft.

Soms moet je gewoon niet teveel nadenken, maar gewoon dóen.
Ik ga ervan uit dat je alles in je leven een keer ervaren moet hebben.
Dat geldt dus ook voor Rostbratwurst.

Regen

Het wil niet echt lukken met de zomer dit jaar.

Nu zijn wij geen echte zonaanbidders, maar het kan zoveel gezelliger zijn als het zonnetje schijnt.
Zo kan het er dus ook uitzien, midden op een zomerse dag op de markt in Erfurt. Weinig licht te ontdekken.
Voor ons valt er genoeg te beleven in Thüringen met Goethe, Luther, en dan heb ik Bach nog niet eens genoemd. En als we alles gehad hebben dan hebben we ook altijd nog een goed boek bij ons.
Maar voor die marktkooplui is het toch wel sneu.

Orgelgalerij

De trap naar de orgelgalerij van de kerk in het Augustinerklooster in Erfurt.

"Gaanderij" zeiden wij vroeger ook wel eens.
Het mag allebei volgens van Dale.
Ik geloof dat er verder niet zoveel toelichting bij nodig is.

Middeleeuws

Ik krijg er geen geld voor, maar ik wil toch wel even reclame maken voor Thüringen.

Met links de oude muur van het Augustinerklooster is dit nog een echt Middeleeuws steegje in het centrum van Erfurt. Aan het eind van de straat stond nog een auto maar die heb ik speciaal voor dit plaatje even weg laten halen.

Je waant je hier toch minstens vijf eeuwen terug.

Zouden ze toen trouwens ook al van die gezellige bloembakken voor de ramen hebben gehad?

Lutherroos

Luther gebruikte ter ondertekening van zijn brieven sinds 1530 een zegel dat sinds die tijd wereldwijd een symbool is geworden voor de Lutherse christenen: de Lutherroos.

De inspiratie daarvoor had hij gevonden in één van de ramen van het Augustinerklooster in Erfurt waar hij van 1505 tot 1511 verbleef en waar hij in die tijd dus dagelijks naar keek.

Dit zogenaamde "Leeuwen- en papegaaienvenster" stamt uit 1300. Er staan dieren en bloemen, rozetten, op. De roos staat symbool voor de reinheid van Maria. De papegaaien roepen op om de stem van de apostelen na te volgen om zo op het rechte pad te blijven. De wijnstok en de leeuw verwijzen naar Christus.

Het is een zeldzaam mooi raam. Momenteel wordt het met de andere ramen van het klooster gerestaureerd, maar een kopie ervan is in de bibliotheek van het klooster te bewonderen.

Luther zelf schreef over het symbool van de roos in een brief op 8 juli 1530 aan zijn vriend Lazarus Spengler:

"Das erst sollt ein Kreuz sein, schwarz im Herzen, das seine natürliche Farbe hätte, damit ich mir selbst Erinnerung gäbe, dass der Glaube an den Gekreuzigten uns selig macht… Solch Herz aber soll mitten in einer weissen Rose stehen, anzeigen, dass der Glaube Freude, Trost und Friede gibt… Solche Rose steht im himmelfarbenen Feld, dass solche Freude im Geist und Glauben ein Anfang ist der himmlischen Freude zukünftig…

Und um solch Feld einen goldenen Ring, dass solche Seligkeit im Himmel ewig währt…"

(Deze roos hangt in het Lutherhaus in Eisenach en is een afgietsel van een gipsen medaillon uit het Katharinenportal van het Lutherhaus in Wittenberg)

Augustinerklooster

Toen Maarten Luther 12 jaar was sprak en schreef hij al vloeiend Latijn. Het was dan ook niet verwonderlijk dat hij naar Erfurt ging om daar aan de Universiteit te gaan studeren. Het was de bedoeling dat hij jurist zou worden. Onderweg werd hij overvallen door een hevig onweer en bad hij tot God, en beloofde hij dat als hij daar doorheen zou komen hij het klooster in zou gaan.

En zo geschiedde. Na het onweer ging Luther regelrecht naar het "Augustinerklooster" in Erfurt en trad er in als monnik.
Hij is daar van 1505 tot 1511 gebleven.

Het Evangelisch Augustinerklooster is tegenwoordig een bezinningscentrum voor iedereen die rust en ruimte zoekt om zich een poosje bezig te houden met de "dingen des levens".

Het is ook een ontmoetingsplaats voor de "Nagelkreuzgemeinschaft", een wereldwijde gebedsbeweging die om vergeving bidt voor alle oorlog en onrecht in de wereld.

Christophorus

Vandaag is de naamdag van Sint Christophorus, de beschermheilige van de reizigers.

Het verhaal van Christophorus, of eigenlijk de reus Reprobus, heb ik al een aantal keren verteld: Op zoek naar de machtigste heer op aarde bracht hij het uiteindelijk teleurgesteld tot pontjesbaas. Toen hij midden in de nacht tijdens een hevige storm geschreeuw hoorde bleek er een kind buiten te staan dat naar de overkant wilde. Hij nam het kind op zijn schouder en waadde door de rivier. Het kind werd tijdens het lopen steeds zwaarder. Aan de overkant gekomen openbaarde het kind zich aan hem als het Kindje Jezus dat de zonde van de hele wereld droeg.
Zo diende Reprobus uiteindelijk toch nog de machtigste heer op aarde. Als dank voor zijn diensten werd Reprobus vanaf dat moment Christophorus, Christusdrager, genoemd.

Een mooi beeld dat regelmatig wordt gebruikt voor hen die zich dienstbaar opstellen of voor hen die een reis te vervullen hebben. Dat kan ook een bijvoorbeeld een levensreis zijn. Zo gebruikte ds. Karel ter Linden dit verhaal in zijn preek bij de "doop van Prinses Amalia" op 12 juni 2004.

In de Middeleeuwen was Sint Christoffel één van de belangrijkste heiligen. In de Mariadom in Erfurt heeft men in die tijd dit meer dan levensgrote schilderij op de muur aangebracht voor de gelovigen die er, zoals ik ook o.a. op "1 januari 2010" schreef naar aanleiding van het getijdenboek van Katharina van Kleef, bescherming van verwachtten door er naar te kijken.