Schuilkelder

In het pand van waaruit het onderduiken in Aalten werd gecoördineerd was ook een schuilkelder ingericht. Vochtig natuurlijk. Ik weet ook niet met hoeveel mensen je het daar kon uithouden en voor hoe lang. Ik neem aan dat men de potten met levensmiddelen er niet voor niets in heeft gezet. Die zullen er toen ook wel gestaan hebben. Of het veilig was is ook de vraag natuurlijk ook de vraag.

Ik kan me wel herinneren dat er in mijn jeugd op diverse plekken in Vlaardingen waar ik ben getogen schuilkelders werden gebouwd. Die zullen er nog wel zijn vermoed ik. Ik ben eigenlijk wel benieuwd of die nog worden bijgehouden. Ik heb geen flauw idee of die er in mijn huidige woonplaats ook zijn. Gelet op het oorlogsverleden van Putten zou je dat wel veronderstellen.

Tien geboden voor ondergedokenen

Het aantal onderduikers was in Aalten zo groot dat men er speciale regels voor had opgesteld. Je moest je wel aan bepaalde afspraken houden om het allemaal ordelijk te laten verlopen en ook voor de ontvangers van de onderduikers draaglijk te houden.

Een koffer

Op de zolder van het Nationaal Onderduikmuseum heeft men het leven van de onderduikers in beeld gebracht met koffers. Mogelijk verwijst dat naar de geringe bezittingen die ze bij zich hadden toen ze daar kwamen.
Met had niks. Het is denk ik een beetje vergelijkbaar met de vluchtelingen die de laatste jaren in grote getale binnenkomen. Het gaat niet om wat ze bezitten, maar wie ze zijn.

Onderduikersmuseum

Om één of andere reden was Aalten in de Tweede Wereldoorlog een centrum voor onderduikers. In dit huis vond de coördinatie plaats van de verdeling van adressen etc. Groot was de schrik toen er zich ineens Duitsers meldden en de Ortskommandant het huis vorderde om daar kantoor te houden. Op zolder zaten onderduikers! Nu nog is in het museum de escaperoom te zien.
Na de oorlog is hier het Nationaal Onderduikersmuseum gevestigd.

De oorlog onder één dak

In het museum "Markt 12" in Aalten werd gisteren het boek gepresenteerd: "De oorlog onder één dak".

Het is een indrukwekkende verhalenbundel van onderduikers die in de jaren '40-'45 in Aalten ondergedoken hebben gezeten. Het pand Markt 12 speelde in die tijd een bijzondere rol en is sinds een aantal jaren ingericht als museum.

Voor de onderduikers van toen is die geschiedenis nog steeds als het kijken in een spiegel. Zoals voor deze man: Johannes Smit, die zijn eigen verhaal terugzag, zoals hij dat in het museum op een videobandje in het Nederlands vertelt en in het Duits wordt ondertiteld. Hier is het bandje (toevallig!) bij de zin: "Das war keine schöne Zeit."

Bij de presentatie hield Maarten van Rossem een pleidooi voor het opstellen van "egodocumenten". Laat iedereen zijn eigen dagboek bijhouden, zoals Anne Frank dat deed, opdat historici, maar vooral ook je eigen kinderen en kleinkinderen, later kunnen teruglezen wat iemand echt heeft beleefd. Nou ja, echt, het blijft altijd een persoonlijk en dus een gekleurd verhaal, maar ook dat is interessant.

Ik denk dan: mag het ook met foto's?