Hang-ouderen

Als je wat ouder wordt kun je je tijd en je gezelschap zelf een beetje indelen. Je hoeft er ook niet meer zo vroeg uit. Dus zoek je wat anders. En er zijn altijd wel leeftijdsgenoten te vinden om een beetje mee  te chillen.

Ik voel me rot

Marius van Dokkum gaf dit als titel mee: 'Ik voel me rot'.
Voor velen had het misschien ook wel: 'Maandagochtendgevoel' kunnen heten. Sterkte weer voor iedereen die weer aan het werk gaat.

a capella

Na Ton Schulten en Henk Helmantel wil ik ook een paar werken laten zien van een andere Nederlandse kunstenaar waar ik de laatste jaren veel waardering voor heb gekregen: Marius van Dokkum. Zelf geeft hij aan dat hij zich ook heeft laten inspireren door Helmantel, maar zijn kunstwerken hebben een heel eigen, wat luchtiger karakter. Sterker nog, ze zijn veelal uiterst humoristisch. Maar wel met dezelfde precisie geschilderd.

Even denken...

Na het serieuze werk van Henk Helmantel wordt het tijd voor weer eens iets anders. Even denken... 

Triniteit

Als ik de toelichting niet had gelezen zou ik denken dat dit een mooi stilleven is met drie witte kommetjes. Maar Henk Helmantel is een spiritueel mens. Er zit dus meer achter. De titel van het schilderij is: Ode aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. 

"Geloof is heel wezenlijk voor Helmantel. Hij ondertekent hier met de A en de O, de Alpha en de Omega, de eerste en laatste letter van het klassieke Griekse alfabet, die samen de almacht van God symboliseren. Ook meldt hij dat het is gemaakt 'in het jaar des Heren 2019'. De Chinese kommen representeren de Drie-eenheid, de veel bediscussieerde belijdenis dat God bestaat uit drie verschijningsvormen. Hij schildert de subtiel van elkaar verschillende kommen geheel gelijkwaardig aan elkaar."

Compositie

Ik heb altijd geleerd dat je in een compositie de horizon recht moet zetten. In landschappen levert dat meestal niet veel problemen op. Bij gebouwen is er ook meestal wel een horizontale lijn te ontdekken.

Maar in dit geval ligt dat anders. Het is geen landschap. De onderkant van het raam is horizontaal. En toch heb ik de indruk dat er iets scheef loopt. En dat heeft niet met de lijst of met de kijkrichting te maken. Helmantel heeft er bewust voor gekozen om de donkere bank onderin scheef te schilderen. En toch, of misschien moet ik wel zeggen, juist daardoor, is het een boeiende compositie om naar te kijken.

Schelptrap

Helemaal high-key is het niet, maar door de vele witte tinten is het wel een benadering van dat effect. De prachtig witte trap van het Drents Museum is Assen. Ook hier heb ik wel twee foeilijke corona-pijlen moeten weg-fotoshoppen. Je kunt er uren zoet mee zijn.

Stijl

Het museum in Assen is één van de beste musea in Nederland. Telkens weer weet men te verrassen met een interessante expositie. Maar naast de artistieke functie is het museum zelf ook een fotogeniek object, althans bepaalde delen ervan. Ik kan me zeker een uur vermaken met deze trap, om er een mooi plaatje van de maken.

Op 28 augustus 2013 heb ik deze ook al eens gefotografeerd. Maar deze foto vind ik zelf nog mooier. Ik moet er eerlijkheidshalve wel bij vermelden dat ik twee foeilijke corona-pijlen heb weg-gefotoshopt.

Stilleven

Naast kerkinterieurs staat Henk Helmantel bekend om zijn stillevens. "Goed schilderen begint met kijken." Dat leerde Henk Helmantel op de kunstacademie. Ook: "Door de oogharen kijken." Dat dwingt je om te focussen, in te zoomen en om keuzes te maken. Voorwerpen of bepaalde details weg te laten, zodat de compositie volstrekt logisch aanvoelt. Zijn de keuzes juist, dan is het eindresultaat een schijnbaar moeiteloos gemaakt schilderij waarbij je echt even stilstaat.

Kerkinterieur

Henk Helmantel staat natuurlijk bekend om zijn kerkinterieurs. Met fotografische precisie heeft hij talloze kerken geschilderd. In Assen is momenteel een prachtige overzichtstentoonstelling te zien van zijn werk. Indrukwekkend!

Dit hier is de Pieterskerk in Utrecht. "In de kerk maakte hij in 1980 een potloodschets. Thuis werkt hij dat uit, meestal in datzelfde jaar. In dit geval echter deed hij dat pas na 34 jaar. Met uiterste precisie alsof het een bouwtekening is. De talloze lijnen, van het plafond, boogjes boven de zandstenen zuilen en de graven in de vloer trekken je blik naar één punt, naar het licht."

Biertrap

 

Ook in klooster Ter Apel heb ik weer een trap gevonden. In dit geval de trap naar de bierkelder.

Overigens hangen in het klooster ook werken van Henk Helmantel, zoals hier door het trapgat heen, één van zijn kerkinterieurs is te zien.

Bovendien is in het klooster een groot deel van de  verzameling religieuze kunst van Helmantel permanent tentoongesteld.

Stilte

 

Hoewel het klooster in Ter Apel al bijna vier eeuwen niet meer in gebruik is als klooster heeft met het wel behoorlijk goed gerestaureerd en heeft men geprobeerd om de authentieke sfeer te behouden.

De kloostergang ademt nog de sfeer van stilte, die elk uur wordt onderbroken door klokgelui. Niet van deze natuurlijk, maar van die van de klokkentoren van de kerk.

Klooster Ter Apel

Een wereldreis is het niet, maar Ter Apel in Groningen ligt toch een eind weg. Bovendien reis je in de tijd minstens zo'n 500 jaar terug. In 1465 waren er vier priesters en een aantal lekenbroeders die in Ter Apel een Kruisherenklooster stichtten: Domus Novae Lucis, Huis van het nieuwe licht. Maar een lang bestaan heeft het er niet gehad. In 1593 veroverde Willem Lodewijk het gebied en werden, mede ten gevolge van de Reformatie alle Rooms-Katholieke kloosters gesloten. 

Sindsdien heeft het roerige tijden meegemaakt. In de jaren dertig van de vorige eeuw is het gerestaureerd, om in ieder geval het gebouw te behouden en de herinnering aan het kloosterleven in stand te houden. Van de 34 kloosters in Groningen is dit nog het enige overgebleven gebouw. De verschillende zalen zijn in de oorspronkelijke staat hersteld en er is een mooie kruidentuin. Want één van de taken van de Kruisheren was het verzorgen van de zieken. 
Zo lees ik bijvoorbeeld op één de bordjes van de Mannetjesvaren, Dryopteris filix-mas, dat deze helpt tegen vergeetachtigheid. en onwetendheid. "Wie de sporen van de varen in zijn hand houdt herinnert zich weer en het verstand komt terug. Zo wordt hij die onverstandig is, verstandig." 

U begrijpt wel, ik heb onmiddellijk een hele bos vastgepakt. 

Verder

We varen weer verder...

Helmanteltrap

 

Ook Henk en Babs Helmantel houden kennelijk van trappen.

Hier heeft hij op een minutieuze manier de trap geschilderd van kasteel Ammersoyen.

Het is een favoriet van Babs Helmantel. Zij beschrijft het als: "gaan naar het licht", en dat heeft alles met hoop te maken, met altijd opnieuw kunnen beginnen.

Het Laatste Avondmaal

 

Dit is een bijzondere Russische ikoon uit ca. 1700 in het Ikonenmuseum in Kampen.

Op de meeste Westerse afbeeldingen van het Laatste Avondmaal zitten Christus en de discipelen aan een lange rechte tafel. Op deze ikoon is een ronde tafel afgebeeld.

Links naast Christus legt Johannes zijn hoofd in de schoot van Christus. Rechts zit Petrus. Hij zal Christus die nacht verloochenen. 

De tafel staat vol met eten. Judas doopt zijn hand in een kom en vervult daarmee de woorden van Christus tegen de discipelen: "Het is één van jullie twaalf, die met mij uit dezelfde kom eet".

De liefde

Tot mijn verbazing stond ik in de koffieruimte van het Ikonenmuseum in Kampen ineens bij dit putdeksel. Op het eerste gezicht niet zo verwonderlijk, want de koffieruimte is de overdekte ruimte tussen twee gebouwen. Dat was vroeger dus gewoon de straat. 

Maar bij nader inzien was ik toch wel verbaasd. Dit putdeksel bevat een Bijbeltekst uit 1Korintiërs 13:4-8. In het Pools. Een bekende tekst over de liefde: "Al sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen, had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal....." 

Het eindig met: "De liefde zal nooit vergaan".
Een prachtige tekst maar ik heb geen idee waarom juist deze tekst op dit putdeksel staat.

Religieuze kunst

Behalve ikonen heeft het Ikonenmuseum in Kampen ook een collectie religieuze kunst in de vorm van altaarstukken en beelden. Dit is een voorstelling van de twaalf apostelen met Maria. Na het laatste avondmaal en de kruisiging komen de discipelen weer bijeen tijdens de Hemelvaart van Christus. Het zijn niet dezelfde. Judas is vervangen door Mathias en in plaats van Jezus zit nu Maria in het midden. Samen staan zij aan het begin van de nieuwe kerk, het begin van het Christendom.
(Zuid-Duitsland, 15e eeuw)

Knipoog

Ooit heeft iemand binnen de familie bedacht dat als je als kleinkind groter bent dan deze Opa, dat hij dan met je naar de film gaat. Sindsdien wordt er regelmatig gemeten. De binnenkant van de kastdeur staat inmiddels vol met streepjes. Soms ook wordt er een fysieke vergelijking gemaakt. Aan de blik in zijn ogen te zien weet deze jongeman van 13 inmiddels hoe het ervoor staat. De film is inmiddels uitgezocht.

Vrolijk

Kampen gaat met "murals" als deze ook met de tijd mee. Het is in ieder geval een vrolijk gezicht. Ik moet alleen nog zien te achterhalen wiens portret hier op de muur staat van het Stedelijk Museum. 

PS. Via google kom ik op een bericht waarin wordt vermeld dat dit een portret is van de 17e eeuwse magistraat Jan Beeldsnijder, geschilderd door de Zwolse kunstenaar Henk Neyenhuis in 2014. De fleurige band om het gebouw is van latere datum.

Oud en nieuw

Kampen is een oude Hanzestad met allure en met een rijke geschiedenis. In de binnenstand ia daarvan veel bewaard gebleven en heeft met oude gebouwen een nieuwe functie gegeven. Ook de ruimte tussen de gebouwen heeft men benut, zoals hier bij het ikonenmuseum. Met behulp van stellingen heeft men twee gebouwen aan elkaar verbonden en de tussenruimte benut als transparante koffieruimte. Hoe creatief kun je zijn.

Sail

 

Gisteren heerlijk even geflaneerd door het voormalige Hanze-stadje Kampen. Een rijke historie, zowel op het gebied van de handel en zeevaart,  als op religieus gebied, met zijn diverse kerkelijke universiteiten.

Het is weliswaar geen Sail-manifestatie, maar deze zeilschepen trekken toch altijd grote belangstelling.

Volgende verdieping

 

Een trapje naar de volgende verdieping. De volgende twaalf en een half jaar.

Het was overigens stil in het museum Flanders Fields in Ieper.

De Ontdekking van het Licht

Vandaag is het precies twaalf en een half jaar geleden dat ik met dit Blog ben begonnen. Het idee was om op die manier elke dag even te genieten van mijn passie fotografie. Bovendien deed ik dan in ieder geval iets nuttigs met mijn foto's, die anders een wat vergeten bestaan zouden lijden op mijn harde schijf. Ik heb gemerkt dat het in de loop van de jaren een soort dagboek is geworden. Door de labels die ik er aan hang helpt het mij om gemakkelijk even terug te kijken naar dingen die ik beleffd heb, plaatsen waar ik ben geweest, etc.

Speciaal voor vandaag heb ik een mooi plaatje opgezocht rond het thema van mijn Blog: "De ontdekking van het licht". Dank aan iedereen die de afgelopen jaren mijn Blog bezocht. Ik hoop het nog even vol te houden.

Fotografie

Het viel mij op dat in de diverse musea in Ieper en omstreken toch nog een behoorlijk aantal foto's te vinden was van de Eerste Wereldoorlog, zelfs van wat er in de loopgraven gebeurde. En van redelijke kwaliteit. Maar er is weinig of niets te vinden over de fotografen zelf of aan de apparatuur die werd gebruikt. Op mijn vraag daarover aan één van de suppoosten kreeg ik als antwoord dat fotografen niet werden gerekend tot de krijgsmacht en dus geen aandacht kregen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld alle verzorgers en artsen. Fotografen legden alleen maar vast wat er gebeurde. Dat werd bovendien soms ook wel eens geënsceneerd. Er was ook fotomateriaal en filmmateriaal nodig om het thuisfront gerust te stellen over de vorderingen die werden gemaakt.

De suppoost wist ook direct de naam van een fotograaf te noemen die daar een belangrijke rol in heeft gespeeld: Frank Hurley, een Australische fotograaf die zowel in de Eerste als in de Tweede Wereldoorlog actief was als oorlogsfotograaf.

Bizar

Op Tyne Cot Cemetery in Passendale bij Ieper liggen bijna 12.000 Britse en Nieuw-Zeelandse militairen waarvan ruim 8.000 niet geïdentificeerd.

Even verderop, in Langerak ligt de Deutsche Kriegsgräberstätte, met ruim 44.000 gesneuvelde Duitse militairen, waarvan 25.000 in een massagraf. Vanwege het grote aantal "vrijwillige" Duitse studenten kreeg het de naam "Studentenfriedhof".

Het zijn zomaar twee voorbeelden van de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog die aan 500.000 mensen het leven heeft gekost. Bizar en indrukwekkend!

Zoek de verschillen

In het museum Hooge Crater, net buiten Ieper, heeft men allerlei voorwerpen verzameld uit de Eerste Wereldoorlog. Er is in die omgeving 100.000 ton aan granaten afgevuurd. Boeren vonden na de oorlog op hun land op elke vierkante meter meter wel één of meer granaten. Engelse en Duitse. Maar wat is het verschil? De overeenkomst is in ieder geval duidelijk. Ze waren allebei even dodelijk. 

Menenpoort

De Menenpoort in Ieper werd in 1927 door de Britten gebouwd ter nagedachtenis aan de bijna 60.000 Engelse militairen die in de Eerste Wereldoorlog zijn omgekomen. Sindsdien wordt er iedere avond om 20.00 uur door een aantal koperblazers de Last Post gespeeld, opdat wij niet vergeten hoe zij voor ons streden...

Leeg

Waar het de afgelopen jaren dringen was achter de hekken van de Menenpoort in Ieper om iets te zien en mee te maken van de Last Post-herdenking van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, was het er nu 'bijkans' leeg. Dat wil zeggen, er zijn stippen op de grond geplakt op anderhalve meter afstand waarop de bezoekers mogen plaats nemen. Eén persoon per stip. Als u de foto vergroot (klik op F11) dan kunt u zich een voorstelling maken van hoe dat er uit ziet.

Nou ja, leeg is het er natuurlijk nooit. Er zijn zo'n 54.869 namen in de poort ingebeiteld van gesneuvelde militairen die vermist zijn of niet meer teruggevonden konden worden. Zij staan voor evenzovele zielen die met ons verbonden zijn.

Ieper

Afgelopen weekend was ik in Ieper. Ik ben daar o.a. in 2018 ook geweest en was toen onder de indruk van de sfeer en de wijze van herdenken van de verschrikkelijke gebeurtenissen van de Eerste Wereldoorlog. Ik wilde dat graag delen met één van de kinderen. 
De sfeer was echter totaal anders. Om te beginnen heeft men natuurlijk maatregelen moeten treffen voor de herdenking bij de Menenpoort. Er zijn stippen op de grond geplakt op anderhalve meter. Prima natuurlijk. Maar de muzikale inbreng van de groepen en de deelnemers uit het buitenland waren natuurlijk afwezig. Dat maakte de herdenking niet minder, maar wel wat eenvoudiger.

Daarbij komt dat het kermis was op het plein. Het was de eerste keer na de coronatijd, dus men had extra uitgepakt. Tenslotte was men begonnen met de restauratie van de Lakenhallen en het Belfort, waar het museum In Flanders Fields in is gehuisvest. Het museum was wel open, de toren niet, en ook daar waren de beperkingen van de coronapandemie merkbaar.

Kortom, we hebben een goede tijd gehad met elkaar, maar het was toch wat anders dan ik mij had voorgesteld. Het doet allemaal niets af aan het feit dat er zich in die omgeving gruwelijke taferelen hebben afgespeeld in de Eerste Wereldoorlog, waar 500.000 merendeels jonge militaire mannen zijn omgekomen. Door de vele oorlogsgraven in de wijde omgeving van Ieper wordt je daar voortdurend aan herinnert.

Als je je dat realiseert dan neem je de kermis en de corona maar even voor lief.

Doorkijkje

Ik weet niet of het me lukt om op tijd terug te zijn om mijn dagelijkse foto te uploaden. Daarom plan ik er maar vast één vooruit. Ik ben er eerder geweest. Ik ben benieuwd of u het herkent.

Museumtrap

Het Ton Schultenmuseum in Ootmarsum is een prachtig nieuw gebouw met twee verdiepingen. En dus met een trap. Uiteraard heb ik die ook even vastgelegd. 

Niet zo'n spectaculaire trap. Maar het kan ook niet alle dagen feest zijn. Ik heb even overwogen om door de knieën te gaan zodat dat beeld virtueel de trap op loopt. Maar dan is de trap niet meer zichtbaar.

U moet dat effect er dus zelf maar even bij bedenken.

Poaskearls

Iedereen die ooit in Ootmarsum is geweest kent dit beeld. Tien tegen één dat u er ook achter, of naast bent gaan staan voor een foto. Maar wat is de betekenis van deze beeldengroep van Kini Copinga? Google biedt uiteraard uitkomst:

"Beeld van een aantal "Poaskearls" In Ootmarsum wordt Pasen zeer uitbundig gevierd. Op eerste paasdag maken de poaskearls (Paascommissie) twee maal een rondgang om de kerk en zingen daarbij paasliederen. Om 5 uur begint het Vlöggeln: hand-in-hand lopen de inwoners van Ootmarsum (en andere belangstellenden) in een lange sliert door het stadje naar het marktplein om twee paasliederen te zingen (die telkens afwisselend worden herhaald) en daarna tot besluit de kinderen driemaal op te tillen, waardoor de Verrijzenis van Jezus-Christus wordt gesymboliseerd. De oorsprong van dit vlöggeln is onzeker, maar het is een eeuwenoud gebruik. Mogelijk stamt het van van een middeleeuwse processie van geestelijken.

Het beeld is op 18 maart 1989 onthuld door de Poaskearls. Het werd aan de gemeenschap van Ootmarsum aangeboden door de jubilerende Twentse Damastfabriek."

Het is weliswaar vandaag geen Pasen. Maar ik wens u toch een goede zondag.