Lake District 2016

Lake District 2016

maandag 30 november 2020

Vaart


Ik vierde hier gisteren een wat andere verjaardag dan andere jaren en ook niet helemaal op de plaats die ik gewend ben. Ik moet eerlijk zeggen dat het niet helemaal mijn keuze was. Het zij zo. Maar als je hier dan toch bent dan moet je elke kans grijpen om er wat van te maken en er de vaart in te houden. Toch?

zondag 29 november 2020

Minimalistisch


Ik heb hierboven minimalistisch gezet omdat dit in fototechnische termen volgens mij een minimalistische foto is. Maar het is absoluut niet zo dat hier niets gebeurt. Om te beginnen is er links van het midden een behoorlijke regenbui gaande boven Kralendijk. Dat kan soms ineens opkomen en is dan vaak na tien minuten weer over. 

Rechts van het midden ligt een schip aan de horizon. Dat schip lag er gisteren ook, en morgen en overmorgen waarschijnlijk ook. Het is één van de cruiseschepen die normaal gesproken dagelijks met zo'n 3000 passagiers in Kralendijk aanmeert, voor een dag. In deze coronatijd vaart hij niet en ligt hij gewoon voor anker. Het is kennelijk goedkoper, d.w.z. het zal minder verlies opleveren, om een paar mijl voor de kust voor anker te gaan en de motoren draaiende te houden, dan in een haven te gaan liggen voor veel liggeld.
Tenslotte, het is duidelijk dat het met het weer momenteel hier wat minder is gesteld. Weliswaar nog altijd 28-30 graden. Maar bewolkt en regenachtig. Maar er is hoop: achter de wolken komt de zon te voorschijn.

zaterdag 28 november 2020

Caraïbische heremietkreeft


Naast bijzondere flora heeft Bonaire ook bijzondere fauna. Ik dacht eerst: wat een bijzondere steen ligt daar toch. Tot ik hem zag bewegen. Het blijkt een heremietkreeft te zijn. Om precies te zijn de "Coenobita clypeatus", de Caraïbische heremietkreeft. Ze leven op het land en hebben vier grote poten waarmee ze zich voortbewegen en in bomen klimmen, vier kleinere poten waarmee ze de schelp vasthouden, een kleine schaar en een grote schaar en vier antennes. 


En dat loopt hier zomaar rond. Ze zijn wel schichtig. Bij de minste beweging trekken ze hun poten en scharen in en zien ze er uit als een gewone steen. Je moet dus even geduld hebben voor het maken van een foto of filmpje. Toen ik hem omdraaide zag ik dat hij waarschijnlijk net iets lekkers te pakken had.


vrijdag 27 november 2020

Flora


Ik moet eerlijk bekennen dat ik geen idee heb hoe deze boom of struik heet. De bloem stond naar mij te stralen langs de kust van Bonaire bij Kralendijk. Het enige wat ik er over kan zeggen is: hij is rood.
Ik heb het idee dat bloemen hier heel snel verwelken. Vanmorgen zag ik in de tuin een prachtige roze bloem. Ik wilde hem 's middags fotograferen, maar toen was hij al weer weg. Bijzondere flora dus.

donderdag 26 november 2020

Koraal


Een van de bijzonderheden van Bonaire is natuurlijk ook de koraal. Als je op het strand of langs de kust loopt zie het overal liggen. Het mooist is natuurlijk om het onder water te zien, maar ook dit is de moeite waard. Fascinerend gewoon om te zien hoe minutieus dat is samengesteld. Een wonder van de natuur.

Even klikken op F11 voor een vergroting.

woensdag 25 november 2020

Flamingo-eiland


Omdat Bonaire Flamingo-eiland is vind ik dat ik deze foto best even mooi groot mag plaatsen. Het is tenslotte heel bijzonder om deze vogel in zo grote getale te zien hier op het eiland.

dinsdag 24 november 2020

Schorpioen


Gisteren zat er ineens een schorpioen in de schooltas van één van de kinderen. Gelukkig wisten zij precies wat het was en toen was hij, of zij, ook heel snel gevangen. Ze schijnen altijd met z'n tweeën te zijn, zo werd mij gezegd. En jawel, vandaag bleek de partner in het overhemd te zitten van een andere huisgenoot.

Ik kan mij niet herinneren dat ik er in mijn leven ooit één van dichtbij heb gezien. Vreemde wezens. Ze zien er ook niet erg appetijtelijk uit. Een beet ervan schijnt erger te zijn dan een wespensteek. Maar hij zit nu in een voorraadpot. Kunnen we er op een veilige afstand nog even van 'genieten'.

maandag 23 november 2020

Kustroute


Het is een smalle weg, deels eenrichtingsverkeer, maar de kustroute van Bonaire richting het Gotomeer is adembenemend mooi. Prachtige uitzichten, een ideale plek voor duikers en snorkelaars. Maar ook voor gewone natuurliefhebbers zeer de moeite waard. Ik ben nu een aantal keren op het eiland geweest, maar dit is één van de favoriete tochtjes om het eilandgevoel te pakken te krijgen.

zondag 22 november 2020

Halve maan Bonaire


De maan ziet er hier natuurlijk niet anders uit dan in Europa. Misschien wat minder licht en luchtvervuiling? Maar het is in ieder geval altijd leuk om te proberen hem goed in beeld te krijgen.

Eeuwigheidszondag


Vandaag denken wij aan de mensen die zijn overleden. Mensen van dit jaar, maar ook aan de mensen van alle tijden en alle plaatsen die ons zijn voorgegaan.

Toen ik deze foto maakte wilde ik iets laten zien van de weg die ik reed in het noorden van Bonaire. Het had net gestortregend, de weg was slecht. De cactussen links en rechts van de weg zijn, net als de andere begroeiing, groen als nooit tevoren. Toen ik thuis kwam zag ik pas die mooie regenboog. Zo kan het gaan. Je hebt oog voor de dingen in het leven die direct op je pad komen. Maar ondertussen is er ook altijd nog die belofte van boven. De belofte dat het ooit allemaal goed komt.

zaterdag 21 november 2020

Bakkie


Even een bakkie bij Karelse. We zijn er vroeg, 09:30 uur, en zijn zo'n beetje de eerste gasten. Maar het blijft rustig. Er zijn ook bijna geen toeristen op Bonaire. Het is weliswaar toegestaan om er heen te vliegen, maar de dagelijkse cruiseboten met zo'n 3000 gasten laten het al maanden afweten.

Voor de horeca en de handel op Bonaire een ramp natuurlijk.

vrijdag 20 november 2020

Friends of Bonaire


Als je op de luchthaven van Kralendijk, Bonaire aankomt dan wordt je verwelkomd met dit bord: "Once a visitor Always a friend". Omdat wij er sinds drie jaar familie hebben wonen trekt het eind aan je. Maar ik moet eerlijk bekennen dat het ook wel te maken heeft met die familierelatie. Als je niet van warmte houdt, het is er bijna altijd rond de 30 graden, en je bent niet verzot op duiken of snorkelen, dan weet ik niet of dat ook op gaat. 

Er zijn mensen die er voor kiezen om er een tweede huis te kopen. Daar moet je dan overigens wel wat geld meebrengen. Maar dat is toch niet mijn ding. Ik ben er nu in vier jaar vijf keer geweest. Als de familie aan het eind van mijn reisje terugkeert naar Nederland denk ik niet dat ik er ooit weer kom. Maar Bonaire houdt wel een bijzonder plekje in ons hart. Dat is zeker.

donderdag 19 november 2020

Mondriaan in drijfhout



Mondriaan is natuurlijk overbekend vanwege zijn kunstwerken met de mooie gekleurde vlakindeling.

Dit kunstwerk is hierdoor geïnspireerd en is gemaakt van op Bonaire gevonden drijfhout. Afmeting ongeveer 100 x 70 cm.

Ik weet niet wat ik mooier vind, een echte Mondriaan of deze. Maar ik denk dat menigeen deze wel in de kamer wil hebben.

woensdag 18 november 2020

Regenwoud?


Er is nog nooit zoveel regen gevallen op Bonaire. Gevolg is wel dat alles er mooi groen uitziet. En dit is nog maar de achtertuin. Kunt u nagaan hoe het regenwoud er uit ziet.

dinsdag 17 november 2020

Herfst, of toch niet?


 Het is nog nooit zo warm geweest in de herfst. Je vraagt je af, is het wel herfst, of toch niet?

maandag 16 november 2020

Goed gesprek


Op maandagmorgen nemen wij altijd het weekend even door. Er is altijd wel wat te vertellen over wat  we meegemaakt hebben, ons over verbazen of gewoon van hebben genoten. Soms moet er wel eens een harde noot worden gekraakt. Maar meestal zijn we het dan ook wel weer snel eens. 
Op anderhalve meter natuurlijk. 

zondag 15 november 2020

Psalm 23


Op de website van "Mijn Kerk" van de PKN verschijnt er tegenwoordig iedere dag een Podcast van een Psalm, onder het motto: "Blijf kalm met een Psalm".

De toelichting erbij vermeldt: "Psalmen gaan over verdriet, over hoop, over haat en dankbaarheid. Kortom: de Psalmen gaan over ons. De psalmen gaan ook over God. Psalmen geven niet weer hoe God in elkaar steekt, wat je van Hem wel of niet kunt verwachten. En hoe verleidelijk ook: je kunt een losse tekst of zin uit een psalm niet gebruiken om je dag wat op te fleuren, of om al je twijfel dicht te plamuren. Nee, Psalmen zijn gebeden en een gebed is een gesprek. Psalmen als gesprekken tussen God en mens. Deze gesprekken met God zijn in de Psalmen opgeschreven in dichtvorm. God zoekt de ontmoeting met de mens, en spreekt via anderen ook u aan. Wat doet dat met u? Wat roept het bij u op? Over die vragen laat deze serie u nadenken."

Onlangs kwam Psalm 23 langs. De meest bekende over het thema: "De Heer is mijn herder." Ik vond dat wel toepasselijk bij deze foto voor vandaag. Fijne zondag!

zaterdag 14 november 2020

Ziek



Tijdens één van onze wandelingen kwamen we dit tegen.

Ik weet niet precies hoe ik het moet noemen. Het is geen knoest, want dat is een uitdrukking voor een natuurlijke vorm in het hout. Dit is natuurlijk ook 'natuurlijk', maar het lijkt me niet normaal. Ik denk niet dat het iets met zwammen te maken heeft. Wat dan? Een knobbel? Een puist? Een tumor? 

Even googelend op internet kwam ik ook het woord 'warrel' tegen. 

Zal ik het maar ziek noemen?

vrijdag 13 november 2020

t Hilletje


 Net als alle horeca was ook 't Hilletje in Kootwijk dicht vorige week. Ik herinner me echter dat ik er niet zo lang gelden nog eens geweest ben. Leuk restaurant op een prachtig plekje.

donderdag 12 november 2020

Stikstof


Dit is het resultaat van het stikstofoverschot in de lucht. Het is hier duidelijk te zien. Het zand moet het afleggen tegen het opkomende groene mos. Gevolg zal zijn dat uiteindelijk de zandverstuiving verdwijnt. Weer een oorspronkelijk natuurgebied minder. Dit klinkt nu wel heel negatief, maar ik denk wel dat het de realiteit is.

woensdag 11 november 2020

Mosgroen


Het is bijzonder weer de laatste dagen. De warmste negende november sinds het begin van de meting. Gisteren zal er ook wel weer een record zijn gebroken. En misschien dat het vandaag op de 11e van de 11e ook wel weer een bijzondere dag zal worden.

Ik denk dat ook de natuur van slag is. Al dat mooie mos op de zandverstuiving in Kootwijk is beslist niet normaal. Ik heb het op 16 januari 2014 ook al eens gefotografeerd. Ger was zo vriendelijk mij toen in een reactie uit te leggen dat het te maken heeft met het neerslaan van stikstof uit de lucht die weer veroorzaakt wordt door onze menselijke activiteit. Die is er sinds 2014 niet minder door geworden. Het tegenstrijdige is dat het mos er daardoor sinds 2014 nog mooier en groener uitziet.

dinsdag 10 november 2020

Jeugdhotel "Kerkendel"


Zoals ik in mijn Blogbericht van 4 november 2020 aangaf moet het ongeveer 60 jaar geleden zijn dat ik hier logeerde: Jeugdhotel "Kerkendel". Een vakantiekamp voor kinderen van werknemers van de Shell in Pernis waar mijn vader destijds werkte. Drie weken vanuit de grote stad Vlaardingen naar de bossen op de Veluwe. We hebben er van genoten. Hutten bouwen, zwerven over de zandverstuiving, hulzen zoeken op het schietterrein van de militairen, mijn eerste jeugdvriendinnetje, ... gelukkige jeugdherinneringen. 

In een oude fotodoos van mijn ouders vond ik nog deze ansichtkaart. Een postzegel van 15 cent zat er nog ongestempeld achterop. Ik was er kennelijk niet aan toegekomen om hem te versturen.

Het gebouw bestaat niet meer. Toen wij er deze week gingen kijken troffen we aan de ingang van het terrein een poort met een toegangshek met de tekst "Landgoed Kerkendel". Een vriendelijke man vertelde ons dat alles van wat er vroeger was is afgebroken. Tegenwoordig staan er chalets die als broodjes van de bakker worden verkocht. 
Ik had er geen behoefte aan om het terrein op te gaan. Ik zal het verder laten bij mijn herinneringen aan die goede oude tijd.

maandag 9 november 2020

De Zandloper


Nog even terug naar het Kootwijkerzand. 

Vorige week liet ik al even een foto zien van de trappen van deze toren, "De Zandloper". Hij staat er sinds 2017. Als ik mij goed herinner stond er voorheen een houten toren. Zie mijn Blogbericht van 15 januari 2014: "Zandtrap".

Dit lijkt een heel gevaarte, maar het valt mee. Hij is 13,5 meter hoog. Zelfs voor iemand met hoogtevrees is dat te doen. 

Op de beschrijving ernaast staan nog allerlei details, zoals het feit dat hij van cortenstaal is, 17.000 kg weegt en gebouwd is met 1335 bouten en moeren. Maar dat zal menig beklimmer van de toren waarschijnlijk een zorg zijn.

Het is leuk dat Staatsbosbeheer de bezoekers met deze toren laat meegenieten van de schoonheid van het Kootwijkerzand, de Sahara van Nederland, het grootste stuifzandgebied van Europa.

zondag 8 november 2020

Ginkgo-geel


Herfstkleuren zijn er in vele gradaties. Maar de Ginkgo-Biloba laat altijd een egale zuivere kleur zien.

Ik vind het altijd opvallend dat, als het om kleuren in de herfst gaat, mij ook altijd de naam van Goethe te binnen schiet. Hoewel Goethe het meest bekend is geworden als dichter, heeft hij zich ook zijn leven lang bezig gehouden met de bestudering van kleuren en andere natuurwetenschappelijke verschijnselen zoals licht en duisternis. Beroemd is zijn boek "Zur Farbenlehre" uit 1810. Wikipedia hierover:

"Goethe gaf in zijn kleurenleer ruimte voor gevoelservaringen die opgewekt worden bij de mens. Het waarnemen van een kleur is dus een innerlijk fenomeen, tenminste voor de mens die zijn gevoel niet onderdrukt. Goethe maakte bij de ontwikkeling van zijn kleurenleer veelvuldig gebruik van inzichten van kunstschilders die uitdrukten hoe zij de kleuren (psychologisch) ervoeren."

De tweede associatie die ik bij deze foto heb is dat ook de Ginkgo-Biloba, de Japanse notenboom,  onlosmakelijk verbonden is met Goethe. Hij was ook een verwoed plantenkundige. Hij heeft zich o.a. bezig gehouden met de geschiedenis van deze boom, die ook wel wordt gezien als een levend fossiel. De boom is 250 miljoen jaar oud. Het was oorspronkelijk een naaldboom, hij is tweeslachtig en heeft zich in de loop van de evolutie omgevormd tot loofboom. Kortom een soort van wereldwonder. Het blad van de Ginkgo is in Weimar, de geboorteplaats van Goethe, een souvenir dat daar in alle soorten en maten verkrijgbaar is. Over het gedicht dat Goethe op de Ginkgo-Biloba schreef heb ik op 25 juli 2011 al eens Blogbericht gemaakt dat u "hier" nog eens kunt nalezen.

Tenslotte, maar dat was u al opgevallen natuurlijk: het blad van de Ginkgo in de herfst is GEEL.

zaterdag 7 november 2020

Rode gloed


 

Een Japanse Esdoorn met prachtige kleuren in de herfst, die zoals de naam al zegt, oorspronkelijk afkomstig is uit Japan of Korea.

Er komt een soort van rode gloed over de boom in de herfst. Heel bijzonder.

vrijdag 6 november 2020

Zwembad


Je kunt het haast niet geloven, maar vroeger moet dit het zwembad van de gemeente Putten zijn geweest. Een soort bosbad. Achter het kasteel Vanenburg. Het was ver voor mijn tijd, dus ik weet er helemaal niets van. Het zou best wel eens van voor de oorlog geweest kunnen zijn.

Tegenwoordig ligt er een nieuw hypermodern zwembad, met wildwaterbaan, aan de rand van het dorp wat tot de tien beste zwembaden van Nederland wordt gerekend. Het heet gek genoeg ook bosbad, maar het ligt op een heel andere plaats. Regelmatig lees ik daar iets over in de plaatselijke courant omdat het de gemeente veel geld kost. Ik maakte er tot vorig jaar bijna wekelijks gebruik van om baantjes te trekken. Helaas is dat er door corona dit jaar bijna niet meer van gekomen en op dit moment is het zelfs helemaal gesloten.

donderdag 5 november 2020

Herfst


Uitzicht op het theehuis van kasteel Vanenburg. Prachtige herfstkleuren in een voor de rest vredig landschap.

woensdag 4 november 2020

Herinneringen


Ik denk dat het in 1960 geweest moet zijn dat ik hier voor het eerst kwam. Ik was toen 9 jaar oud. Kunt u nagaan. Vanuit de Shell in Pernis waar mijn vader werkte werden er vakantiekampen georganiseerd voor kinderen van werknemers. Geld om zelf met vakantie te gaan hadden wij toen niet. Maar met kamp mee kon dus wel. Drie weken in Kootwijk in vakantieverblijf Kerkendel. Volgens mij bestaat het nog en staan er tegenwoordig chalets. Ik weet mij nog goed te herinneren dat wij zwerftochten hielden over het stuifzand en hutten bouwden in de bossen. Heerlijke tijd.

Ook in die tijd werd dit gebied al gebruikt als militair oefenterrein. Wij zochten en vonden er hulzen. Sommige gebieden waren verboden, maar kennelijk waren er ook gedeelten die later toch open waren gesteld voor bezoekers. En ook nu hoorden wij in de verte geweerschoten. Er is kennelijk in die 60 jaar weinig veranderd. Als ik ga zoeken in oude albums moet ik nog ergens een ansichtkaart hebben uit die tijd. En misschien ligt er ergens ook nog wel zo'n patroonhuls.

dinsdag 3 november 2020

Van Oerbos tot Zandverstuiving


 Het Informatiebord van Staatsbosbeheer vermeldt: 

"Eeuwen geleden werd het oorspronkelijke bos gekapt en afgebrand om plaats te maken voor landbouwgrond en heidevelden. Door het intensieve begrazen met schapen en het te diep afplaggen van de hei kreeg de wind steeds meer grip op het onderliggende zand. Zo ontstonden enorme zandverstuivingen die een grote bedreiging vormden voor de streek. In de Middeleeuwen werd zelfs het hele dorp Kootwijk onder het stuivende zand bedolven."

maandag 2 november 2020

Boven de wolken


Voor vandaag heb ik een foto opgezocht met een mooie wolkenlucht. Het is vandaag Allerzielen. Vroeger als kind leerden wij een liedje "Boven de wolken woont God de Heer....." Maar of daar ook alle overledenen wonen weet ik tegenwoordig niet meer zo precies. Dat er iets bovenaards is geloof ik wel. Maar hoe dat zal zijn? Laat ik het vandaag maar beperkt houden op de herinnering aan mijn opa en oma, vader en moeder en alle vrienden die er net meer zijn. Dat zijn goede herinneringen. 

Daar komen in deze tijd ook de slachtoffers van corona bij. Hoewel dat in mijn eigen omgeving tot nu toe heel beperkt is, is het goed om daar vandaag even bij stil te staan. In Nederland zijn dat er nu bijna 7500. Wereldwijd ruim 1,2 miljoen!

zondag 1 november 2020

Menas van Egypte




Het is vandaag Allerheiligen.

In de Rooms Katholieke kerk is dat de feestdag waarop gedacht wordt aan alle heiligen en martelaren. Meer en meer wordt in Protestantse kerken ook stilgestaan bij allen die ons in het geloof zijn voorgegaan door de jaren en en eeuwen heen.

Voor vandaag heb ik de ikoon van Menas opgezocht, die ook wel wordt aangeduid als de vriend van Jezus. De ikoon is in 2019 geschilderd door Marja Benschop-Smit.

De "Heiligenkalender" vermeldt een heel interessante geschiedenis over hem. Het is een heel verhaal, maar het is best de moeite waard om dat over te nemen:

"Menas van Egypte (ook van Cotyaeum, Frygië); soldaat, monnik & martelaar; † ca 295 (of toch 303?).

"Volgens zijn legendarische levensbericht was hij van Egyptische afkomst en diende hij als officier in het Romeinse leger. Toen begonnen de keizers Diocletianus (284-305) en Maximianus (285-305) decreten uit te vaardigen tegen de christenen. Het waren de soldaten die ze uit moesten voeren. Zo werd Menas' regiment naar Afrika gezonden om christenen die niet wilden offeren aan de goden van het Romeinse Rijk, te arresteren; en wanneer ze niet wilden luisteren, te doden. Zijn christenhart won het van zijn soldatenmoraal: hij deserteerde en trok zich terug in de bergen om aan de onvermijdelijke vervolging te ontkomen: liever wilde beesten dan heidense mensen.

Volgens sommige berichten was het in de nabijheid van de Frygische plaats Cotyaeum dat hij zich terugtrok en als kluizenaar leefde. Maar toen de christenvervolgingen in alle hevigheid losbarstten, en hij vernam hoe medechristenen in het theater voor de ogen van duizenden schreeuwende toeschouwers hun leven gaven voor Christus, besloot hij zichzelf aan te geven.

Hoewel tijdens de gehele regeringsperiode van Diocletianus en Maximianus christenen de marteldood stierven, waren de vervolgingen het ergst in de jaren 303-304. Vandaar dat sommige bronnen ervan uitgaan dat Sint Menas zichzelf in die periode aangaf bij de overheid.

Zo ging hij voor de toenmalige landvoogd staan, Pyrrhus geheten, en riep met luide stem dat hij christen was. Onmiddellijk werd hij gearresteerd en aan allerlei folteringen onderworpen: hij werd gegeseld, met ijzeren schrapmessen gevild en met fakkels geschroeid. Maar het scheen hem niet te deren. Hij riep uit, dat de pijn niks voorstelde: hij droeg ze immers op als een offer aan God. Daarop werd hij onthoofd. Om te voorkomen dat de christenen zijn lijk als reliek zouden meenemen, werd hij vervolgens verbrand. Toch zagen enkele christenen kans om een paar stoffelijke resten te verzamelen. Die brachten ze naar de Egyptische stad Alexandrië, waar ze eerbiedig werden begraven. Volgens de overlevering op de plaats, waar de kameel die hem vervoerde bleef stilstaan.

Verering & Cultuur

Reeds in 325 liet keizer Constantijn († 337; feest 21 mei) een kerk boven zijn graf bouwen. Daar vlakbij, tussen Wadi Natroen en Alexandrië, verrees de stad Menapolis (= Menasstad) met kerken, kloosters en verblijven voor pelgrims, soms wel aangeduid als het 'oud-christelijke Lourdes'. Men zegt dat ieder die in zijn nood zijn toevlucht zocht bij Sint Menas op de een of andere manier altijd verhoring vond en geholpen werd.

In de oosterse kerk geniet Sint Menas grote verering. Samen met Victor wordt hij er gerekend tot de heilige genezers. Hij is de nationale volksheilige van Egypte. Hij is patroon van Alexandrie; van kooplieden en handelaren. Zijn voorspraak wordt ingeroepen voor het terugvinden van verloren voorwerpen en bij grote nood.

Hij wordt afgebeeld als soldaat te paard, als drakendoder net als Sint Joris; met een kameel aan zijn zijde; met monsters die het schip bedreigen waarop zijn stoffelijk overschot wordt vervoerd. Beroemd is de icoon van rond 700 (tegenwoordig in Museum Het Louvre, Parijs, Frankrijk), waarop hij samen met Jezus staat afgebeeld: Jezus - met een evangelieboek onder de arm - heeft als een ware vriend zijn rechterarm over Menas' schouder gelegd. Menas heeft naar het voorbeeld van de apostelen een boekrol bij zich."