Metamorfoseleer

Zoals Michel Gastkemper gisteren als reactie op mijn Blogbericht "Goethe en Schiller" aangaf had Goethe een grote liefde voor planten. Niet dat hij zo'n groot tuinliefhebber was. Het tuintje achter zijn huis waarop hij vanuit zijn werkkamer (tweede raam van links) uitkeek, was in de eerste plaats de moestuin met groente en fruit van zijn vrouw Christiane.

Nee, Goethe, gevlucht naar Italië i.v.m. een wat ongelukkige liefdesaffaire, filosofeerde over de natuur, deed onderzoek en ontwikkelde daar een idee over de groei van planten en over de samenhang van de plantenwereld, waarbij hij ervan uitging dat alles uiteindelijk was terug te leiden tot één gemeenschappelijk grondpatroon: de oerplant. De hele diversiteit van de plantenwereld is in feite een variatie daarop.  Hij zag voor zich dat al die planten met elkaar verbonden waren in een soort van geestelijke band.

Jelle van der Schuit schreef daarover in een artikel "Goethe en de vernieuwing van de natuurwetenschap" in de Nieuwsbrief van therapeuticum Aurum in 2009:

"De ontwikkeling van de plant speelt zich af in de tegenstelling licht-duisternis. Het eerste begin van de plant vindt plaats in de donkere schoot van de aarde, waar het zaad ontkiemt, maar dan begint de plant aan zijn opmars naar het licht: de plant streeft naar het licht en naarmate de plant in de hogere sferen komt, vindt er een verfijning plaats: grove bladeren maken plaats voor fijnzinnige bladeren, ranke kelkbladeren, miraculeus gevormde en gekleurde bloembladeren! Je moet kunstenaar zijn om dit proces in zijn innerlijke kwaliteit te volgen: de plant overtreft zichzelf in deze ontwikkeling, de bloem is een overwinning van het licht op de duisternis!

Zo zag Goethe de ontwikkeling van de plant als één omvattend ademend proces, dat de enkele plant regeert, maar ook de plantenwereld als geheel."

Deze leer van Goethe is bekend geworden als de zgn. metamorfoseleer, waarop bijvoorbeeld ook de door Rudolf Steiner ontwikkelde biologisch dynamische landbouw is gebaseerd. Een interessant artikel daarover stond gisteren in Trouw: "Het succes van een esoterische zuil".