Dit wordt nog een puzzel.
De ikoon hing bij de ingang van de sacristie van het Dominicanenklooster in Huissen. Koptisch? Ethiopisch?
De afbeelding zal van een heilige monnik zijn, met een Syrisch kruis in zijn hand en een boek. De eerste gedachte is Dominicus, maar dat hoeft natuurlijk niet.
Het woord Abba kunnen we lezen. De rest zijn vermoedelijk oud-syrische letters, inclusief de Arabisch aandoende tekens aan de bovenkant.
Misschien dat een lezer ons kan helpen. Misschien iets voor iemand met een goede katholieke achtergrond?
Leuk puzzeltje voor vandaag. Fijne zondag!
9 opmerkingen:
De afbeelding is meest waarschijnlijk van St. Antonius Abt de patroonheilige van het St. Antonius hospitaal ergens in de nederlanden dat onder afgebeeld is. De afbeelding van St. Antonius was in de vijftiende eeuw gestyleerd met een Tau-Rho kruis op zijn herdersstaf en een evangelie rol in zijn andere hand. De hospitaal broeders van St. Antonius --reguliere en seculiere kannuniken -- waren belangrijk in bestrijden van miltvuur /antonius vuur in de middeleeuwen en onderhielden hiervoor de nog bekende St. Antonius ziekenhuizen. Ik zou de tekst vertalen als, "Antonius abt broederschap ter bestrijding van Miltvuur."
Dag Willem, Dank je wel! Interessant. Bedoel je met de laatste zin de tekst aan de bovenkant van de ikoon? Waar stond dat hospitaal? Het heeft dus niet met het kloosterleven te maken. Hoe zou die ikoon dan in het Dominicanenklooster terecht zijn gekomen?
Hartelijke groet,
Adri
Dag Willem, nog even. Dat het Antonius is, daar kan ik wel in komen. Maar het kruis dat hij in zijn hand heeft is volgens mij geen Tau Rho-kruis. Dat laatste is heeft de vorm van de letters tau (T) en rho (P). Ik weet ook niet of dat gebouw onderaan een hospitaal is. Er staat een kruis op. Ik kan het natuurlijk mis hebben. Mag ik vragen waar jij je informatie vandaan hebt?
Dit is Pachomius, "vader van de cenobieten". In het arabisch leest men "heilige abba Pachomius, vader van de gemeenschap" en daaronder ziet men ook Abba PACHOUM (dit in Koptische letters) ...koinonia ('gemeenschap'.) ('Phat' lijkt daarvoor te staan, is misschien een verkorting--daar ben ik onzeker van.)
Hij wordt vaak verbeeldt met kruis en/of rol en een engel, en in de achtergrond ziet men een klooster met andere monniken.
Wie weet hoe een Koptisch ikoon in Nederland belandt is (bezoek van een belangrijk iemand? Souvenir van een bedevaart?) maar in principe zou zelfs een Dominicaner klooster Pachomius eren als voorvader van kloosters in het algemeen.
Hello Adri
Naar mijn idee is de hoofdtekst in het grieks en is de ikoon niet vroeger dan de vijftiende of zestiende eeuw dat je kunt controleren door door de uitbeeldingen van de H. Antonius te bekijken op het internet. De griekse tekst begint met het Tau-Rho symbool en volgt dan met het woord ABBA. Het volgende woord beginnend met pi betekent Patho en slaat op de rogge pathogenen die het antonius vuur veroorzaakte. De hospitaal broeders van St. Antonius waren getooid in een kloosterpij voorzien met het symbool Tau dat ook vaak verwerkt werd in een gestileerd Jerusalem kruis zoals gezien in de hand van de Antonius figuur. Het laatste woord van de griekse tekst betekent (geloofs)gemeenschap en slaat op het feit dat Antonius de eerste woestijnmonnik was die een kloostergemeenschap stichtte. Het ikoon van Huissen is een embleem op het kloosterideaal van een leven in God zoals het nu wordt uitgedragen door monniken in een geseculariseerde wereld. Het zou me verbazen, gegeven de locatie naast de deur, dat het kloosterbezit was in de tijd (18de eeuw) dat het klooster gesticht werd.
Dag Anna en Willem, Dank jullie wel. Dat is wat anders dan Willem schrijft, Anna. Maar het kan ook heel goed waar zijn. Ik lees geen Arabisch. Maar Pachonius was een Egyptische monnik. Dus het zou wel de verklaring kunnen zijn van de tekst aan de bovenkant.
Ik ga contact opnemen met iemand in het klooster om te vragen waar de ikoon vandaan komt. Misschien dat we met elkaar wel verder komen.
Bedankt voor jullie reactie!
Aha, niet 'pha+ koinonia' maar pha tkoinonia" zoals hier: https://www.facebook.com/WinstonSalemcopticchurch/posts/740770026664913/
of hier:
https://wikisource.org/wiki/%E2%B2%A1%E2%B2%99%E2%B2%A7%E2%B2%9F%E2%B2%9B_%E2%B2%99%CC%80%E2%B2%AB%E2%B2%8F%E2%B2%89%CC%85%E2%B2%91%CC%85%E2%B2%A9%CC%85_%E2%B2%A1%E2%B2%81%CF%A7%E2%B2%B1%E2%B2%99_%E2%B2%AB%E2%B2%81_%CF%AF%E2%B2%95%E2%B2%9F%E2%B2%93%E2%B2%9B%E2%B2%B1%E2%B2%9B%E2%B2%93%E2%B2%81
Het is zeker Pachomius en niet Antonius.
In Koptische letters is Pachomius met volle titel:
ⲁⲃⲃⲁ Ⲡⲁϧⲱⲙ ⲫⲁ ϯⲕⲟⲓⲛⲱⲛⲓⲁ
'abba pachoum pha tkoinonia'
="Abba Pachoum van de gemeenschap"
In het Arabisch ziet men in de ikoon (bijna identiek met de Facebook link boven) :
قديس الأنبا باخوميوس أبو الشركة
'qdys al'anaba bakhumyus 'abu alsharika'
oftewel 'Heilige Abba Pachomius, vader van de gemeenschap"
Vandaag wat Koptische letters geleert, dus bedankt!
Dag Anna, wat goed van je!
Wij hebben hier in ieder geval van geleerd dat Pachomius de vader, de grondlegger is van de kloostergemeenschappen van cenobieten aan het eind van de derde eeuw in Egypte. Dank je wel!
In de Koptische kerk is zijn feestdag op 9 mei en in de oosters-orthodoxe kerk en de RK-kerk op 15 mei. Wij zullen hem gedenken.
Ik heb inmiddels informatie gevraagd bij het Dominicanenklooster in Huissen over de herkomst van de ikoon. Als ik wat terughoor zal ik het hier melden.
Hartelijke groet,
Adri
Vanmorgen de bevestiging gekregen van het Dominicanenklooster in Huissen dat het inderdaad Pachomius betreft. Ze schrijven er niet bij hoe de ikoon in het klooster is gekomen. Ik laat het er verder bij. Dank voor jullie reacties!
Een reactie posten